Hóa đơn điện liên tục tăng cao khiến nhiều hộ gia đình tìm đến điện mặt trời như giải pháp tiết kiệm chi phí, vừa giảm gánh nặng sinh hoạt vừa chủ động nguồn năng lượng.
Những tháng gần đây, hóa đơn tiền điện của gia đình chị Nguyễn Thị Lan (phường Long Biên, Hà Nội) tăng gần gấp rưỡi so với cùng kỳ năm trước, có tháng vượt mốc 2 triệu đồng. “Mỗi lần mở hóa đơn mà thấy số tiền tăng vọt, tôi thật sự sốt ruột. Tiền điện ngày càng chiếm một phần không nhỏ trong chi phí sinh hoạt hàng tháng”, chị Lan chia sẻ.
Một hộ dân ở phú quốc lắp đặt hệ thống điện mặt trời để giảm hóa đơn tiền điện
Không chịu nổi áp lực, chị Lan quyết định tìm hiểu lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà với kỳ vọng giảm gánh nặng và chủ động hơn về nguồn năng lượng. Thực tế, đây không còn là câu chuyện riêng lẻ. Trước sức ép hóa đơn điện tăng cao, ngày càng nhiều gia đình chọn lắp điện mặt trời tự sản, tự tiêu (phục vụ tiêu thụ tại chỗ, không bán điện vào hệ thống điện quốc gia) như một giải pháp tiết kiệm lâu dài.
Tiền điện giảm hơn 10 lần
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, chị Diệu Tuyền (phường Võ Cường, Bắc Ninh) cho biết, quyết định đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà là lựa chọn sáng suốt của gia đình trong năm nay. Nếu như 3 tháng cao điểm nắng nóng năm ngoái, tiền điện trung bình của gia đình ở mức 5 triệu đồng/tháng, thì nay chỉ còn khoảng 370.000-410.000 đồng/tháng.
Từ cuối tháng 4 năm nay, gia đình chị Tuyền đã đầu tư gần 190 triệu đồng để lắp đặt hệ thống điện mặt trời với 27 tấm pin 600W đặt trên sân thượng 80m2, kết hợp biến tần 3 pha 10kW và 2 pin lưu trữ với tổng dung lượng 30kWh.
Theo chị Tuyền, tùy điều kiện và nhu cầu, mỗi gia đình có thể lựa chọn quy mô lắp đặt khác nhau, chi phí dao động từ 70 đến 100 triệu đồng cho hệ thống nhỏ hơn. “Lắp xong rồi dùng điện tẹt ga, thật sự yên tâm hơn rất nhiều. Tháng 8 vừa rồi, nhà tôi dùng điện lưới khoảng 11%, hoá đơn tiền điện chỉ hết 410.000 đồng”, chị nói.
Cũng giống chị Tuyền, gia đình ông Nguyễn Thắng (xã Cẩm Bình, tỉnh Hà Tĩnh) cũng vừa đầu tư hệ thống điện mặt trời mái nhà với tổng chi phí gần 80 triệu đồng. Trong đó 14 tấm pin năng lượng mặt trời 570W giá hơn 23 triệu đồng, biến tần 3 pha 6kW khoảng 15 triệu đồng, tủ điện hòa lưới và chống sét hơn 7 triệu đồng, cùng pin lưu trữ 16kWh trị giá hơn 26 triệu đồng, chưa kể phụ kiện lắp đặt, dây điện...
Một công trình điện mặt trời với hệ Hybrid 6kw kèm pin lưu trữ 14,3kw lắp tại Phú Quốc bởi Green Solar 247
“Lắp đặt xong, tôi cảm thấy yên tâm hơn rất nhiều. Dù nắng nóng cao điểm hay mất điện bất chợt, gia đình vẫn đủ dùng cho sinh hoạt. Tính sơ bộ, mỗi tháng tiết kiệm được hơn 1,5 triệu đồng tiền điện, dự kiến chỉ 4-5 năm là hoàn vốn”, ông Thắng chia sẻ.
Anh Lê Tú (phường Thủ Đức, TPHCM) lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 8kWp từ năm 2022 để phục vụ nhu cầu sinh hoạt và kinh doanh. Nhờ mô hình “bám tải” (ưu tiên dùng điện mặt trời ban ngày, thiếu mới lấy điện lưới - PV), gia đình giảm 60-70% hóa đơn tiền điện, thoải mái dùng điều hòa và thiết bị điện mà không lo chi phí.
Anh Tú đầu tư khoảng 60-70 triệu đồng, dự kiến hoàn vốn sau 4-5 năm. Anh cho rằng điện mặt trời phù hợp với các hộ gia đình dùng nhiều điện ban ngày, trong khi bộ lưu trữ chưa cần thiết ở đô thị vì chi phí cao. Việc vận hành, bảo trì cũng đơn giản, mỗi tháng hệ thống sản xuất 900-1.000kWh, đủ đáp ứng gần trọn vẹn nhu cầu điện ban ngày của gia đình.
Tiềm năng lớn nhưng rào cản còn nhiều
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Trần Quốc Tâm, Giám đốc Công ty cổ phần Năng lượng LITHACO - đánh giá, nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tự dùng của người dân Việt Nam rất lớn, nhất là khi giá điện lưới tăng và câu chuyện tiết kiệm chi phí, tự chủ năng lượng ngày càng trở thành ưu tiên.
"So với giai đoạn 2019-2020 khi có cơ chế giá điện cố định - FIT (Feed-in Tariff) hấp dẫn, thị trường hiện đã chững lại. Nguyên nhân là chính sách chưa thực sự khuyến khích, thậm chí có biểu hiện gây cản trở như đề xuất xử phạt người dân “quên thông báo” khi lắp đặt", ông dẫn chứng.
Bên cạnh đó, vị này đánh giá hiện nay thủ tục hành chính còn phức tạp, công tác tuyên truyền chưa mạnh mẽ nên nhiều người dân chưa nắm được đầy đủ chủ trương khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu của Chính phủ. Do đó, xu hướng đầu tư hiện nay mang tính chọn lọc, tập trung ở các gia đình có điều kiện tài chính, hướng đến tự sử dụng dài hạn, thay vì sự “sôi động ào ạt” như trước.
Đặc biệt, nhiều gia đình phản ánh hiệu quả thực tế chưa đạt kỳ vọng, thậm chí kế hoạch hoàn vốn cũng chậm hơn dự tính. Ông Tâm nêu ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, do chính sách thay đổi đột ngột và thiếu ổn định, nhiều người đầu tư theo cơ chế cũ nhưng khi áp dụng lại không còn hiệu lực, khiến dòng tiền thu hồi vốn thấp hơn mong đợi.
"Bên cạnh đó, cơ chế mua điện dư thừa còn hạn chế, thủ tục phức tạp, làm sản lượng điện phát ra không được khai thác tối đa. Hơn nữa, vẫn còn thiếu các gói tín dụng xanh và chính sách miễn, giảm thuế, khiến chi phí đầu tư ban đầu vẫn ở mức cao", ông nói.
Ngoài ra, với mô hình “tự sản, tự tiêu”, để đạt hiệu quả tối ưu, lãnh đạo doanh nghiệp này cho rằng, người dân gần như phải lắp thêm pin lưu trữ. Nếu chọn thương hiệu uy tín thì chi phí đầu tư ban đầu rất lớn; ngược lại, lựa chọn pin giá rẻ thường đi kèm chất lượng thấp, hiệu suất kém, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. "Đây chính là rủi ro có thể làm giảm niềm tin của người tiêu dùng với điện mặt trời thế hệ mới (điện mặt trời kết hợp với hệ thống lưu trữ bằng pin)", ông nói.
Theo chủ doanh nghiệp, vướng mắc lớn nhất hiện nay nằm ở thủ tục và cơ chế giá. Người dân và doanh nghiệp phải thông báo, đăng ký với nhiều cơ quan điện lực, Sở Công Thương, Phòng cháy chữa cháy, xây dựng, môi trường, vừa tốn thời gian, vừa dễ phát sinh rào cản.
"Trong khi đó, cơ chế mua điện dư thừa lại chưa hấp dẫn, giá mua điện dư thừa năm nay chỉ 1.096,5 đồng/kWh, trong khi giá bán lẻ sinh hoạt bậc 6 đã lên tới 3.460 đồng/kWh. Nghĩa là người dân bán điện rẻ nhưng mua điện lại gấp hơn 3 lần, tạo ra sự bất cân xứng, khó có thể coi là khuyến khích. Thêm vào đó, thủ tục thanh toán còn phức tạp và thiếu minh bạch", ông Tâm nhìn nhận.
Chính vì vậy, theo vị này, nhiều người chỉ dám lắp hệ thống bám tải - thiết kế công suất vừa đủ để dùng ban ngày, tránh phát dư lên lưới. Tuy nhiên, về chuyên môn, đây là mô hình kém hiệu quả: Ban ngày nếu dư công suất thì lãng phí, ban đêm lại phải mua điện lưới giá cao, làm giảm đáng kể lợi ích kinh tế của điện mặt trời mái nhà.
Cần thêm chính sách để đạt mục tiêu 14 triệu hộ lắp điện mặt trời mái nhà
Với khoảng 28 triệu hộ dân trên cả nước, để đạt mục tiêu 50% hộ dân lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu theo Quy hoạch điện 8 điều chỉnh, cần có khoảng 14 triệu hộ tham gia lắp đặt. Theo tính toán, công suất điện mặt trời mái nhà tăng thêm giai đoạn 2025-2030 là 26.376MW, trong đó có một phần là điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu của hộ gia đình.
Về hiệu quả, Bộ Công Thương cho rằng nếu mỗi gia đình lắp đặt trung bình 3kWp, tổng điện lượng sản xuất hàng năm có thể vượt 50 tỷ kWh, chiếm khoảng 16% nhu cầu điện cả nước năm 2024.
Đối với hệ thống điện quốc gia, các nguồn điện phân tán này giúp giảm chi phí đầu tư và vận hành lưới truyền tải, giảm mua điện từ các nguồn có giá thành cao, đồng thời góp phần giảm phát thải ròng.
Hiện nay giá thành đầu tư cho 1kWp của hệ thống điện mặt trời mái nhà khoảng 12-15 triệu đồng, thời gian hoàn vốn đầu tư của các hộ gia đình đầu tư 100% vốn dự kiến khoảng 5 năm đối với các hệ thống có công suất lắp đặt khoảng 5-10kWp (như vậy, chi phí đầu tư ban đầu khoảng 60-150 triệu đồng).
Nhân viên công ty Green Solar 247 đang vận chuyển vật tư để lắp đặt cho khách hàng
Theo Bộ Công Thương, nếu hộ gia đình tự đầu tư toàn bộ chi phí thì hệ thống điện mặt trời mái nhà có thể hoàn vốn sau 4-5 năm, trong khi thiết bị có tuổi thọ 10-12 năm. Điều này cho thấy hiệu quả kinh tế khá rõ rệt và có sức hút lớn với nhà đầu tư.
Vì vậy, việc hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt không còn quá cần thiết. Thay vào đó, chính sách cho vay vốn với lãi suất ưu đãi sẽ là công cụ hữu hiệu hơn để khuyến khích các hộ dân lắp đặt điện mặt trời.
Trong dự thảo mới nhất của Nghị định về chính sách hỗ trợ hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời tự dùng và hệ thống lưu trữ điện, Bộ Công Thương đề xuất hỗ trợ một phần chi phí ban đầu. Cụ thể, mỗi hộ được hỗ trợ 1-1,5 triệu đồng cho hệ thống điện mặt trời và thêm 1-1,5 triệu đồng cho hệ thống pin lưu trữ (BESS), với điều kiện phải đạt công suất tối thiểu theo quy định.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng đưa ra chính sách hỗ trợ vốn vay: 4 triệu đồng/kWp cho phần công suất điện mặt trời đến 5 kWp, và 2 triệu đồng/kWh cho phần công suất lưu trữ đến 10 kWh. Các biện pháp này nhằm khuyến khích hộ gia đình lắp đặt hệ thống điện mặt trời kèm lưu trữ, vừa tiết kiệm chi phí, vừa góp phần nâng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong hệ thống điện quốc gia.
Nhiều resort lớn cũng lắp ráp hệ thống điện mặt trời để ổn định điện năng và giảm hóa đơn tiền điện
Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Huy Hoạch (Hiệp hội Năng lượng Việt Nam), nếu hệ thống điện mặt trời không kết hợp lưu trữ hoặc không đấu nối lưới, phần điện sản xuất ra khó được tận dụng tối đa. Trong khi đó, chi phí lắp đặt hệ thống lưu trữ còn rất cao, khiến thời gian hoàn vốn có thể kéo dài từ 4-5 năm lên tới 10 năm, làm nhiều hộ dân ngần ngại đầu tư.
Ông Hoạch cũng cho rằng mức hỗ trợ mà Bộ Công Thương đề xuất “không đáng kể”. Với một hệ thống công suất 5 kWp, chi phí lắp đặt khoảng 70-90 triệu đồng, thì mức hỗ trợ 2-3 triệu đồng là quá nhỏ. Giải pháp hiệu quả hơn, theo ông, là cho phép mua lại lượng điện dư thừa với giá hợp lý để tăng tính hấp dẫn và giảm gánh nặng tài chính cho người dân.
Các chuyên gia nhận định, để thực sự thúc đẩy hộ gia đình đầu tư điện mặt trời mái nhà, cơ chế hỗ trợ cần thiết thực, ổn định và gắn trực tiếp với hiệu quả sử dụng. Việc mua lại điện dư thừa không chỉ giúp người dân rút ngắn thời gian hoàn vốn, mà còn góp phần bổ sung thêm nguồn điện tái tạo cho hệ thống quốc gia.
Nếu bạn còn lăn tăn và còn nhiều câu hỏi về gói phù hợp cho gia đình hay khách sạn ,resort ở phú quốc thì hãy liên hệ ngay với đội ngũ nhân viên của Green Solar 247 để được tư vấn: 0832 17 17 27
![dự án eco town]("http://upanh.in/xZh.jpg" alt="favion phuc khang 32x32.j"/> "dự án ecotown")
